FRANCHISING SİSTEMİ 04.12.2024

Franchise kelime anlamı olarak ‘’imtiyaz tanımak’’ tır. Bir üretici, toptancı ya da hizmet işletmesinin ayrıcalık tanıyarak markasını kullanma hakkını bağımsız bir girişimciye sözleşmeyle devretmesidir.

Ayrıcalığı veren firma ‘’franchiser’’, ayrıcalığı alan firma ‘’franchisse’’, ayrıcalığın konusuna ‘’franchise’’ denilmektedir.

Franchising Sisteminin Avantajları Nelerdir?

Franchising sisteminde en önemli husus ‘’standardizasyonun sağlanmasıdır’’. Standardizasyon; markanın kalitesinin ayrıcalık alan her işletmede aynı seviyede tutulmasıdır. Ortalama bir müşteri, markanın hangi işletmesine giderse gitsin aynı kalitede hizmet ya da ürün alacağına güvenir.

Kalitenin ayrıcalık alan işletmelerde aynı seviyede sağlanması belli altyapılarla mümkündür bu hususları dile getirirsek; Franchise veren kendi üretimi, mal ve hizmetleri üzerine ayrıcalık vereceği girişimciye eğitim vermektedir, girişimci üretim sürecini ve ürünün kalitesini aldığı eğitimin dışına çıkarak değiştiremez.

Diğer önemli husus hammadde franchiser’in toptan anlaştığı dolayısıyla piyasa fiyatının altında uyguna mal ettiği firmadan karşılanır. Hammadde kalitesi her işletme biriminde aynı olacağından üretilen ürünün kalitesi de aynı olacaktır. Ayrıcalık alan girişimci farklı hammadde alamayacağı gibi maliyeti piyasa fiyatıyla aynı olacağından zarar edecektir. Burada franchise sisteminin bir başka avantajı üretim maliyetlerini piyasa fiyatının altında tutarak ayrıcalık alan girişimciye minimum maliyet sağlamasıdır.

Pazarlamanın değişen karması gereği 4P’deki ‘’ürün (product) ün’’ yerini 4C’deki ‘’müşteri değeri (customer value)’’ almıştır. Ürün sınırlı olarak geliştirilebilir ancak değer her zaman geliştirilebileceği gibi yeni değer yaratılabilir. İşletmenin müşteriye vadettiği değerde de standardizasyon sağlanmaktadır. Örneğin bir markanın müşteri değeri, sağladığı konseptin ‘’konforlu’’ olması ise ayrıcalık alan işletmeler de aynı konseptte konforu değer olarak sunmalıdır.

Franchise Veren Yabancı Firmaların Yeni Stratejisi

Küresel ölçekte tanınmış markalar pazarlama stratejisi olarak ‘’küreselleşme’’ yerine ‘’küre-yerelleşme’’ politikası izlemektedir. Küre-yerelleşme politikası literatürde ‘’uyumlaştırma’’ olarak karşılık bulmaktadır. Nedir uyumlaştırma?

Uyumlaştırma stratejisi, yabancı ülke pazarına girmek isteyen küresel markaların franchise verirken işletme modelinin, yabancı ülkenin yasalarına, geleneğine, yaşam tarzı ve kültürüne adaptasyon sağlayacak şekilde belirlenmesidir. En çok gözetilen husus yabancı ülkenin iç hukukuna uygun düşmesidir aksi takdirde yasaklanan ya da kabul görmeyen işletme modeli veya sağlanan hizmet, uluslararası marka itibarının zarar görmesine yol açar.

Av. Pınar Orhan